Onze strategie
Klimaatverandering, bevolkingstoename, economische groei. De wereld om ons heen is constant in beweging en dat zorgt voor de nodige uitdagingen. De drinkwatervoorziening veiligstellen kan maar op één manier: met een compleet andere koers. Met onze strategie ‘Elke druppel duurzaam in 2030’ streven we naar een 100 procent duurzaam drinkwatersysteem met positieve impact voor mens en natuur.
Met het oog op toekomstige klimaatscenario’s en een toenemende watervraag moet er anders worden nagedacht over de inrichting en het beheer van het watersysteem. Vitens pleit voor een omwenteling in denken en doen. 'Elke druppel duurzaam in 2030' is ambitieus, maar niet onmogelijk. Om hierin te slagen moet er nog een hoop gebeuren.
Elke Druppel Duurzaam in 2030
In de afgelopen periode hebben wij met elkaar een nieuwe blik op de toekomst ontwikkeld. Het veranderende klimaat, de toenemende druk op de ondergrond en de veranderende relatie met onze stakeholders hebben duidelijk gemaakt dat het fundamenteel anders moet. Daarom hebben wij in 2020 de nieuwe strategie 'Elke druppel duurzaam in 2030' vastgesteld. In 2021 zijn wij gestart met de implementatie van de nieuwe strategie samen met onze stakeholders.
Duurzaam watersysteem
Vitens wil in 2030 de drijvende kracht en pro-actieve partner zijn voor het realiseren van een duurzaam drinkwatersysteem. Een systeem waarin alles gericht is op het winnen van water met minimale, en als het kan zelfs positieve impact op de omgeving. Een belangrijke oplossing hierbij is het beter vasthouden van water in natte tijden, in plaats van zo snel mogelijk afvoeren. Daarnaast moeten we als samenleving de functies die wij in Nederland aan een gebied geven, zoals landbouw of natuur, aanpassen aan het beschikbare water.
Hoe dat het best vorm kan krijgen onderzoeken we samen met onder andere provincies, waterschappen en agrariërs. Dat doen we bijvoorbeeld in het project Panorama Waterland op de Sallandse Heuvelrug. Hier ontwikkelen we een concept voor gebiedsinrichting waarin water leidend is en waar naast waterwinning genoeg ruimte is voor andere functies, zoals landbouw, natuur en recreatie.
Winningen met positieve impact op de omgeving
Om aan de stijgende vraag naar drinkwater te voldoen moeten we onze winningen en infrastructuur uitbreiden en waterreserves vergroten. Dit doen we met zo min mogelijk nadelige impact op de omgeving door bijvoorbeeld de biodiversiteit in waterwingebieden te verbeteren.
Wij streven ernaar om in kwetsbare gebieden water beter vast te houden om hiermee de impact op de natuur en omgeving en de kwetsbaarheid van de winningen te verlagen. In sommige gevallen zullen wij bestaande winningen in kwetsbare gebieden door droogte in het uiterste geval moeten sluiten of verplaatsen. Toekomstige winningen zetten we op plekken waar ze weinig negatieve gevolgen hebben voor andere functies, zoals natuur en landbouw.
Voor toekomstige winningen kiezen wij voor de duurzame bron. Hierin onderzoeken wij actief of oppervlaktewater en oeverfiltraat als een toekomstige bron kan dienen. Uitgangspunt is dat het watersysteem in balans moet zijn, zodat op zo duurzaam mogelijke manier drinkwaterwinning kan plaatsvinden.
Streefstructuur
Wij weten niet exact hoe de vraag naar drinkwater zich in Nederland en de verschillende regio’s ontwikkelt door bijvoorbeeld de woningbouwopgave en de impact van klimaatverandering op onze drinkwaterbronnen. Daarom richt Vitens zich voor de lange termijn op een systeemverandering. Zo bouwen wij meer veerkracht in. Onze veerkracht wordt onder andere verhoogd door te zorgen voor meer flexibiliteit door het aanleggen van verbindingen tussen aanbod en vraagpunten en het verplaatsen van kleinere niet toekomstbestendige winningen naar locaties waar duurzaam water is te winnen. We noemen dit onze streefstructuur.
Vitens geeft met de streefstructuur een doorkijk op een inrichting van de drinkwatervoorziening. In de structuur positioneren we grote winningen in strategische harten en versterken we winningen in gebieden waar relatief veel water te winnen is. Over de precieze invulling gaan wij in gesprek met onze stakeholders. Door hier vroegtijdig samen met stakeholders aan te werken zijn we beter voorbereid op klimaatverandering en andere onzekere toekomstige situaties.
Zo min mogelijk uitstoot, zoveel mogelijk duurzame energie
Daarnaast kijken we kritisch naar het energieverbruik en de uitstoot van broeikasgassen bij onze activiteiten. Onze doelstelling is om onze CO₂-uitstoot in 2030 te halveren en in 2050 geheel CO₂-neutraal te zijn. Waar het kan gebruiken we duurzame energie of wekken we zelf energie op met onder meer zonnepanelen. Op sommige productielocaties vangen we methaan op dat we weer inzetten als energiebron.
Duurzaam waterverbruik door onze klanten
Duurzaam omgaan met drinkwater en waterbesparing is een belangrijk punt om de toenemende vraag naar drinkwater af te buigen. Vitens zet daarom in op het stimuleren van bewust watergebruik. Voor grote zakelijke klanten voeren wij gesprekken over drinkwatergebruik op basis van verbruiksinzichten. Dit leidt tot concrete adviezen en potentiële besparingen van drinkwater in de productieprocessen. Particuliere klanten krijgen tips en adviezen om thuis bewuster om te gaan met water. Dit wordt ondersteund met (sociale media) campagnes op het gebied van bewustwordings- en gedragscommunicatie. Inzicht in drinkwatergebruik blijkt goed te werken om het waterverbruik omlaag te brengen. Zo hebben wij een watervergelijkingstool ontwikkeld voor klanten en werken we aan de voorbereiding van het uitrollen van slimme watermeters die klanten inzicht geven in hun waterverbruik. Tot slot gaat het watergebruik juist om de mindset om bewust te wonen en te leven. Het watervriendelijk inrichten en bouwen van woningen draagt bij aan duurzaam drinkwatergebruik.
Kennis, talent en wendbaarheid
Om de uitdagingen aan te kunnen gaan is het belangrijk dat we onze kennis en kunde blijven ontwikkelen met onze huidige en nieuwe mensen. We willen een broedplaats zijn voor kennis en talent en ervoor zorgen dat we ambitieuze medewerkers aantrekken en medewerkers zich kunnen ontwikkelen. Wij werken en denken vanuit de kernwaarden 'open', 'betrokken' en 'innovatief'. Als organisatie hebben we een innovatieve grondhouding: nieuwsgierig, onderzoekend en creatief. We zijn bereid om te experimenten en te leren.
Om mee te bewegen met de buitenwereld en een positieve impact te realiseren op mens en natuur, werken we als organisatie steeds meer kortcyclisch; continu kleine stappen zetten. Zo kunnen we onze koers, indien nodig, snel bijstellen. We spelen beter in op onverwachte ontwikkelingen, kansen en bedreigingen en wij zijn goed in het bepalen van prioriteiten.
‘Niemand kan meer wegduiken voor een watertransitie’
Deltacommissaris Peter Glas verwacht de komende jaren vergaande maatregelen om het grondwater op peil te houden. ‘We putten nu het grondwater in sommige delen van Nederland uit. De watertransitie vereist een heldere bestuurlijke visie en lef om door te pakken.’ Lees hier het interview met de deltacommissaris.
Omslag naar een impactgedreven organisatie
De samenleving ondergaat een transitie waarin zij steeds meer toekomstbestendig, duurzaam en sociaal wordt. Dit is een transitie waar Vitens zich mede verantwoordelijk voor voelt. Het vraagt om een verschuiving van oriëntatie: van economische groei naar maatschappelijke impact. Daarom zijn we in 2021 samen met 10 andere infrastructuurbedrijven (zoals Alliander, Tennet en ProRail) het Verbond Brede Welvaart gestart. In het Verbond Brede Welvaart verklaren de deelnemende infrastructuur bedrijven onder andere dat zij hun impact op de omgeving en de mens meetbaar willen maken om zo een optimale bijdrage te leveren aan een toekomstbestendige, duurzame en sociale samenleving.
Het Verbond van Brede Welvaart sluit naadloos aan bij onze strategie ‘Elke Druppel Duurzaam’. Met de strategie 'Elke Druppel Duurzaam in 2030' maken we de omslag naar een duurzaam drinkwaterbedrijf als onderdeel van een duurzaam watersysteem. Hierbij staat een positieve impact op mens en natuur centraal. Om onze impact op mens en natuur te kunnen beoordelen is het belangrijk dat we weten waar we impact (kunnen) hebben. Daarom is Vitens in 2020 gestart met een zogeheten impact journey. Dit was de start van een meerjarentraject waarin we een ‘infrastructuur’ gaan ontwikkelen om onze maatschappelijke impact te meten, te rapporteren en erop te kunnen sturen.
Hiermee werken we aan een geïntegreerd beeld van onze impact waarbij we dus niet alleen naar de financiële aspecten kijken maar ook naar de impact op de 5 andere kapitalen zoals gedefinieerd in het raamwerk van het International Integrated Reporting Council (IIRC):
economische impact: financieel, geproduceerd en intellectueel kapitaal
impact op mens: sociaal en menselijk kapitaal
impact op natuur: natuurlijk kapitaal
In 2021 hebben we hierin weer een stap gezet door de impact te kwantificeren voor ‘Welzijn door het hebben van werk’, ‘Werk gerelateerde uitval en ongevallen’ en ‘Bijdrage aan klimaatverandering’. In tegenstelling tot de meer traditionele output indicatoren, zoals bijvoorbeeld betrokkenheid van medewerkers en CO2 uitstoot, kijken we hierbij juist naar de gecreëerde maatschappelijke waarde en kosten.
Om het meten en rapporteren van impact goed te kunnen borgen is de interne discussie en kennis van groot belang. Ondanks een aantal eerste uitwisselingen in 2021 ligt er voor het komende jaar een uitdaging om de organisatie goed mee te nemen. De komende jaren breiden we de set met indicatoren uit en integreren we het meten, rapporteren en sturen op impact steeds verder in onze werkwijze. Met als uiteindelijke doel: een impact gedreven organisatie.