CO2-beprijzing beloont duurzame oplossingen
Vitens wil haar CO2-uitstoot in 2030 halveren en in 2050 geheel CO2-neutraal te zijn. Dankzij CO2-beprijzing kan Vitens de duurzaamheid van haar projecten makkelijker berekenen. Daarbij kunnen duurzame oplossingen die technisch iets duurder zijn, toch de voorkeur krijgen boven maatregelen die technisch goedkoper zijn maar veel CO2 uitstoten.
Bij het maken van drinkwater stoot Vitens CO2 uit. “Afgelopen jaar ging het om ongeveer 148.000 ton, wat ongeveer vergelijkbaar is met de uitstoot van een paar Waddeneilanden of een kleine gemeente”, vertelt Dirk de Kramer, beleidsadviseur Milieu bij Vitens. “Het beleid is erop gericht om die hoeveelheid omlaag te brengen. Maar wat betekent dat concreet in de praktijk, hoe pak je het aan? Op de werkvloer lopen collega’s tegen de vraag aan wat verduurzaming ons waard is bij de investeringen die we doen? Daar moet je als bedrijf een normatieve uitspraak over doen om discussie daarover te voorkomen. Pas dan kun je echt daadwerkelijk met verduurzaming aan de slag.”
Elke ton CO2-uitstoot kost 100 euro
CO2-beprijzing is een methode om CO2-uitstoot mee te nemen in ontwerpafwegingen. Dirk: “Als we bij Vitens plannen maken, kijken we met een financiële bril. Als we twee even goede plannen hebben, kiezen we het goedkoopste. Met CO2-beprijzing verbinden we daarom een bedrag aan de CO2-prestatie: elke ton CO2-uitstoot kost 100 euro. Dat bedrag sluit aan op aanbevelingen van het Planbureau voor de Leefomgeving om de ambities van het Klimaatakkoord van Parijs te behalen. De 100 euro telt alleen fictief mee, het geld wordt niet letterlijk overgemaakt.
‘Met deze rekenmethode beloon je de duurzame technologie’
“We nemen de CO2-prestatie mee in onze motivatie waarom de voorkeur uitgaat naar een duurdere oplossing, omdat die meer bijdraagt aan verduurzaming. Daardoor kunnen duurzame projecten die technisch iets duurder zijn, straks toch als goedkoper worden gewaardeerd, dan projecten die technisch goedkoper zijn maar veel CO2 uitstoten. Met deze rekenmethode beloon je dus de duurzame technologie.”
Meest voordelige keus
Klaas Wiersma, senior projectmanager Ontwerp en Aanleg, geeft een voorbeeld. “Met name in veenachtige gebieden zit veel methaan in het grondwater. Als methaanrijk grondwater in contact komt met zuurstof, ontstaat een enorme bacteriegroei. Die biomassa vormt een probleem voor het zuiveringsproces en kan in het distributienetwerk vervuilen. Vitens kan het methaan op verschillende manieren verwijderen. De meest gebruikte is intensieve beluchting waarbij we het methaan rechtstreeks de atmosfeer inblazen door plaatbeluchters. Dat is niet bepaald duurzaam, want methaan is een broeikasgas dat 28 keer schadelijker is dan CO2.
‘Deze optie krijgt de voorkeur, omdat deze veel methaanuitstoot voorkomt’
“De nieuwe, duurzamere technologie werkt met ontgassingsmembranen, waarmee we methaan uit het water trekken en opvangen. In Noardburgum wordt deze techniek gecombineerd met beproefde vacuümontgassing. Dat teruggewonnen methaan kunnen we gaan hergebruiken, bijvoorbeeld als brandstof voor een generator of brandstofcel. Deze technologie is ongeveer 7 miljoen euro duurder, maar door de CO2-beprijzing krijgt deze optie toch de voorkeur, omdat deze veel methaanuitstoot voorkomt.”
Stimulans voor verduurzaming en innovatie
Sommige duurzame technologieën verdienen zichzelf terug gedurende de levensduur van een installatie en leveren uiteindelijk geld op. “Andere technologieën hebben een stimulans nodig”, zegt Dirk. “Maar de goedkoopste oplossing is meestal niet de meest duurzame oplossing”, vult Klaas aan. “Als we dan puur naar de kosten zouden kijken, konden we nooit het beleid uit onze strategie ‘Elke druppel duurzaam’ uitvoeren. Natuurlijk blijven onze projectteams naar de financiën kijken, maar dankzij de CO2-beprijzing hebben we er nu een afwegingscriterium bij dat het beleid om te verduurzamen nog beter uitvoerbaar maakt. Als een oplossing wat duurder is, maar een substantiële bijdrage levert aan ons beleid, dan kiezen we voor die oplossing.
“De nettobijdrage aan de reductie van CO2-uitstoot moet wel in verhouding staan tot de extra financiële investering. Dat is een goed argument waarmee ik me richting opdrachtgever ook kan verantwoorden wanneer we juist voor een duurdere oplossing kiezen. Duurzaamheid is moeilijk te meten, maar met dit systeem kunnen we weloverwogen keuzes maken. Daarmee zetten we stappen met onze CO2-doelstellingen waarmee we ook onze aantrekkelijkheid als werkgever vergroten. Wie bij Vitens komt werken, krijgt de kans om een bijdrage te leveren aan verduurzaming en innovatie.”