Toelichting op de resultaten

Financieel Beleid

Het financieel beleid, goedgekeurd op de Aandeelhoudersvergadering van 24 november 2016, doet recht aan wet- en regelgeving (compliance), aan het belang van de klant en aandeelhouders en dient uitdagend, doch realistisch te zijn voor Vitens. Het belang van continuïteit staat in het financieel beleid bovenaan.

Continuïteit

De continuïteitsdoelstelling is als volgt geformuleerd: de solvabiliteit is vastgesteld op een eigen vermogen minimaal gelijk aan 30% van het balanstotaal en de omvang van de rentedragende schulden is gelijk of lager dan het voorgaande jaar.

Tarieven

Vitens streeft naar lage drinkwatertarieven, onder voorwaarde dat aan de continuïteitsdoelstelling wordt voldaan. Uitgangspunt hierbij is een bedrijfsresultaat (Ebit) dat jaarlijks wordt begroot op het niveau van het vastgestelde maximaal toegestane WACC-percentage (Weighted Average Cost of Capital).

Dividend

Vitens wil haar aandeelhouders een redelijk rendement geven over het ingebrachte vermogen:

• Het dividend wordt gerelateerd aan het nettoresultaat.

• Het bedrag aan dividend dat wordt uitgekeerd bedraagt minimaal 40% en maximaal 75% van het nettoresultaat. Relevant hierbij is de benodigde toevoeging aan de reserves om de continuïteit van de onderneming te waarborgen (ten behoeve van investeringen in vaste activa of het versterken van de solvabiliteit).

• Jaarlijks wordt, binnen deze kaders, een dividendvoorstel ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Commissarissen (RvC) en voor finale instemming aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Dit dividendvoorstel houdt rekening met de specifieke financiële omstandigheden van de onderneming.

Naar aanleiding van het jaarplanproces 2019, waarin voor de aankomende jaren een stijgend niveau aan investeringen noodzakelijk is om 24/7 drinkwater te kunnen leveren nu en in de toekomst, heeft ook een herijking plaatsgevonden van het huidig financieel beleid. De voorgestelde wijzigingen zijn besproken met RvC en in de Commissie van Aandeelhouders (CvA). Definitieve besluitvorming vindt plaats in de loop van 2019.

Compliance

Binnen de drinkwatersector is sprake van een toenemende regulering, overeenkomstig maatschappelijke ontwikkelingen, op het gebied van transparantie. Transparantie gaat over openheid, verantwoording afleggen en toegankelijkheid.

In de Drinkwaterwet zijn, met ingang van 2011, belangrijke financiële kaders opgenomen voor tariefbeheersing en solvabiliteit. Zo is een maximum gesteld aan de vermogenskosten die door drinkwaterbedrijven aan de klant in rekening mogen worden gebracht (tariefbeheersing) en is een maximum gesteld aan het toegestane aandeel van het eigen vermogen in het totale vermogen (solvabiliteit). De minister stelt tweejaarlijks vóór 1 november beide financiële kaders vast voor de daaropvolgende twee kalenderjaren. Voor 2018 en 2019 is de gewogen gemiddelde kostenvoet vastgesteld op 3,4% (2016 en 2017: 4,2%) en een maximale toegestane solvabiliteit van 70%. Over 2018 is de gerealiseerde gemiddelde kostenvoet voor Vitens lager uitgekomen dan de vastgestelde norm. De solvabiliteit is ultimo 2018 uitgekomen op 30,2% (2017: 30,9%).

Een ander aspect met betrekking tot tariefbeheersing betreft de transparantie van tarieven. In 2018 is door Vitens het bedrijfsverslag 2017 aangeleverd. Daarnaast is eind 2018 door Vitens de onderbouwing van de tarieven 2019 aan de toezichthouder Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en Autoriteit Consument en Markt (ACM) aangeleverd. Hierin is verdere invulling gegeven aan het kostprijsmodel wat inzicht biedt in toewijzing van kosten en onderliggende producten en diensten.

In december 2018 heeft de minister aan de Tweede Kamer laten weten positief te oordelen over de totstandkoming van de drinkwatertarieven 2018 en de bedrijfsverslagen 2017; een belangrijke mijlpaal voor Vitens en de drinkwatersector. Vitens heeft groot vertrouwen dat dit ook zo zal zijn voor de tarieven 2019.

De drinkwaterbedrijven zijn onder aanvoering van Vewin in 1997 gestart met een vrijwillige benchmark. Daarin vergelijken de drinkwaterbedrijven de onderlinge prestaties op het gebied van milieu, waterkwaliteit, dienstverlening en financiën. In de nieuwe Drinkwaterwet is deze vorm van prestatievergelijking eens in de drie jaar verplicht gesteld. In 2020 zal de verplichte benchmark plaatsvinden over het jaar 2019. In 2018 heeft de (vrijwillige) benchmark plaatsgevonden over het jaar 2017. Vitens is met een bedrag van € 147 per aansluiting (sectorgemiddelde: € 176) het betaalbaarste drinkwaterbedrijf van Nederland. Wat betreft de operationele kosten is Vitens al jaren koploper met in 2017 € 76 per aansluiting (sectorgemiddelde: € 101).

Vanaf 1 januari 2016 is Vitens belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting, waar voorheen overheidsbedrijven slechts belastingplichtig waren in een uitzonderingssituatie. NV’s zoals Vitens worden op basis van de wet geacht met hun gehele vermogen een onderneming te drijven.

Eind 2016 is door Vewin met de Belastingdienst een vaststellingsovereenkomst gesloten waarin de uitgangspunten van de vennootschapsbelastingplicht overheidsbedrijven voor de drinkwatersector zijn opgenomen. In 2018 is Vitens in overleg geweest met de Belastingdienst over specifieke invulling van deze vennootschapsbelastingplicht en is de eerste aangifte voor 2016 ingediend. Over 2018 is de belastingdruk op nihil gesteld.

Tarieven

Als gevolg van permanente focus op het optimaliseren van de interne processen en gebruikmakend van aanwezige synergie- en schaalvoordelen is Vitens de afgelopen jaren in staat geweest om de drinkwatertarieven gelijk te houden en in 2018 zelfs te verlagen. Op basis van het meerjarenplan 2019-2021 heeft Vitens haar vastrechttarieven voor 2019 verlaagd en haar verbruikstarieven voor 2019 verhoogd. Voor een gemiddelde huishouding met 100 m³ verbruik geldt dat de jaarnota niet zal stijgen. Hierbij is de verwachting dat Vitens kan voldoen aan de maximale gewogen gemiddelde kostenvoet (WACC) van 3,4% over 2019.

Investeringen

Over 2018 is voor een bedrag van € 122,0 miljoen (2017: € 103,1 miljoen) aan investeringen gerealiseerd, exclusief bijdragen derden. Belangrijke projecten die in 2018 afgerond zijn betreffen de projecten op Productiebedrijf Wierden/winveld Dennenkamp, de renovatie van winveld Nijverdal en de capaciteitsuitbreiding NoardBurgum. Daarnaast is op een groot aantal locaties het End Of Life (EOL) proces automatisering besturing afgerond. In 2018 heeft Vitens fors geïnvesteerd in het waterleidingnet. Er zijn veel hoofd- en aansluitleidingen gesaneerd en, dankzij de economische groei, veel nieuwe aanleg en aansluitingen gerealiseerd. De investeringen in reconstructieprojecten, verleggingen vanwege werkzaamheden vanuit de gemeente (of andere overheden), waren aanzienlijk.

Voor 2019 is de verwachting dat het investeringsniveau boven dat van 2018 zal gaan uitstijgen. In 2019 gaat Vitens aanzienlijk investeren in het waterleidingnet. Vitens gaat water inkopen bij Waterleiding Maatschappij Drenthe (WMD) waarmee een investering in een transportleiding gemoeid is. Daarnaast gaat Vitens combisaneringen uitvoeren met netwerkbedrijven, waarbij gas- en drinkwaterleiding gelijktijdig worden vervangen. In 2019 start de bouw van nieuwe productielocatie Sijmons, renovatie productielocatie Weerseloseweg/Enschede, nieuwe spoelwaterverwerking Amersfoortseweg en nieuwe reinwaterkelders in Putten. De vervanging van filterstraten op Productiebedrijf Engelse Werk wordt gecontinueerd in 2019.

In 2018 heeft Vitens een bedrag van € 69,5 miljoen afgelost op bestaande leningen en is voor € 75 miljoen aan nieuwe leningen aangetrokken. Het negatieve saldo op de rekening-courant-positie is gestegen met € 9,8 miljoen naar € 46,8 miljoen (2017: € 37,0 miljoen). Het totaal aan rentedragende verplichtingen (liquide middelen, achtergestelde geldleningen, uitstaande leningen en kortlopende rentedragende verplichtingen) is in 2018 gestegen met € 15,3 miljoen naar € 935,7 miljoen (2017: € 920,4 miljoen).

Treasury

Vitens heeft ultimo 2018 een leningenportefeuille van € 851,1 miljoen (2017: € 833,1 miljoen) (exclusief achtergestelde leningen). Bij de gewone bedrijfsuitoefening wordt gebruikgemaakt van renteswaps (financiële instrumenten) om renterisico’s door (grote) mutaties in de rente op de variabele leningenportefeuille te voorkomen. Deze instrumenten worden niet gebruikt voor speculatieve of handelsdoeleinden.