Toelichting op de resultaten

Financieel Beleid

Het financieel beleid is vastgesteld op de Aandeelhoudersvergadering van november 2022. Het doet recht aan wet- en regelgeving (compliance) en aan het belang van de klant en aandeelhouders. Het financieel beleid is uitdagend en realistisch. Het belang van continuïteit staat in het financieel beleid bovenaan.

Continuïteit

De continuïteitsdoelstelling is als volgt geformuleerd: De solvabiliteit moet minimaal 30% zijn, maar Vitens streeft naar een solvabiliteit van minimaal 35%. Daarnaast wil Vitens blijvend compliant zijn aan de gestelde financiële ratio’s zoals door kredietverstrekkers zijn opgelegd.

Tarieven

Vitens streeft naar betaalbare drinkwatertarieven, onder voorwaarde dat aan de continuïteitsdoelstelling wordt voldaan. Uitgangspunt hierbij is een bedrijfsresultaat (ebit) dat jaarlijks wordt begroot op het niveau van het vastgestelde maximaal toegestane WACC-percentage (Weighted Average Cost of Capital). Voor 2023 is ingezet op de realisatie van een bedrijfsresultaat op het niveau van de maximale WACC.

Dividend

Vitens wil haar aandeelhouders een redelijk rendement geven over het ingebrachte vermogen, met inachtneming van de volgende randvoorwaarden:

• het dividend wordt gerelateerd aan het nettoresultaat;

• het bedrag aan dividend dat wordt uitgekeerd, bedraagt maximaal 50% van het nettoresultaat;

• randvoorwaardelijk hierbij is de continuïteitsdoelstelling. Bij een solvabiliteit < 30% wordt in beginsel geen dividend uitgekeerd;

• jaarlijks wordt, binnen deze kaders, een dividendvoorstel ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Commissarissen (RvC) en voor finale instemming aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Dit dividendvoorstel houdt rekening met de specifieke financiële omstandigheden van de onderneming.

Drinkwaterwet

Binnen de drinkwatersector is de afgelopen jaren sprake geweest van een toenemende regulering, overeenkomstig maatschappelijke ontwikkelingen, op het gebied van transparantie. Transparantie gaat over openheid, verantwoording afleggen en toegankelijkheid.

In de Drinkwaterwet zijn belangrijke financiële kaders opgenomen voor tariefbeheersing en solvabiliteit. Zo is een maximum gesteld aan de vermogenskosten die door drinkwaterbedrijven aan de klant in rekening mogen worden gebracht (tariefbeheersing) en is een maximum gesteld aan het toegestane aandeel van het eigen vermogen in het totale vermogen (solvabiliteit). De minister stelt tweejaarlijks vóór 1 november beide financiële kaders vast voor de daaropvolgende twee kalenderjaren. De Drinkwaterwet is hierop in 2022 aangepast waarbij beide financiële kaders worden vastgesteld voor een periode van drie jaar. Voor 2022 tot en met 2024 is de gewogen gemiddelde kostenvoet (WACC) vastgesteld op 2,95% en een maximale toegestane solvabiliteit van 70%. Over 2023 is de verwachte gemiddelde kostenvoet voor Vitens 2,92% en daarmee iets lager uitgekomen dan de vastgestelde norm. De solvabiliteit is ultimo 2023 uitgekomen op 30,3% (2022: 31,0%).

Een ander aspect met betrekking tot tariefbeheersing betreft de transparantie van tarieven. In 2023 is door Vitens het bedrijfsverslag 2022 aangeleverd. In december 2023 heeft de minister aan de Tweede Kamer laten weten positief te oordelen over de totstandkoming van het bedrijfsverslag 2022.

Daarnaast is eind 2023 door Vitens de onderbouwing van de tarieven 2024 aan de toezichthouder Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en Autoriteit Consument en Markt (ACM) aangeleverd. De beoordeling van de totstandkoming van de drinkwatertarieven wordt uitgevoerd door het ILT en is akkoord bevonden.

De drinkwaterbedrijven zijn onder aanvoering van Vewin in 1997 gestart met een vrijwillige benchmark. Daarin vergelijken de drinkwaterbedrijven de onderlinge prestaties op het gebied van milieu, waterkwaliteit, dienstverlening en financiën. In de nieuwe Drinkwaterwet is deze vorm van prestatievergelijking eens in de drie jaar verplicht gesteld. In 2023 heeft de verplichte benchmark plaatsgevonden over het jaar 2022. 

Tarieven

Op basis van het uitgangspunt "betaalbare drinkwatertarieven" zijn onze tarieven ingericht. We zijn ervan overtuigd dat we kritisch kunnen en moeten blijven op onze operationele kosten in relatie tot de prestaties. De verhoging van onze investeringen (voor leveringszekerheid op de lange termijn) is terug te zien in een verhoging van de verwachte afschrijvingskosten en de operationele kosten. Op basis van het meerjarenplan 2024-2028 heeft Vitens haar tarieven verhoogd. De verbruikstarieven stijgen harder dan de vastrechttarieven, zodat water besparen ook financieel wordt beloond. Per saldo gaan klanten meer betalen voor het afgenomen drinkwater. Bij de tariefberekening is uitgegaan van de maximale WACC van 2,95% voor 2024.

Investeringen

In 2023 is door Vitens voor circa € 219 miljoen aan netto investeringen gerealiseerd (2022: € 204,7 miljoen), exclusief bijdragen van derden. Evenals in voorgaande jaren heeft Vitens in 2023 fors geïnvesteerd in de vervanging en uitbreiding van de productielocaties en het leidingnet. In moeilijke marktomstandigheden zijn de investeringen in hoofd- en aansluitleidingen naar € 110 mln gestegen (stijging van € 5 miljoen ten opzichte van 2022). Deels door inflatie, maar ook door meer kilometers kwetsbare leidingen te vervangen. Hierbij heeft Vitens nauw samenwerkt met de netbeheerders van gas en elektra.  

In 2023 is er volop ingezet op het versneld uitvoeren van projecten om de drinkwaterreserves aan te vullen. In deze projecten werken we parallel aan de voorbereidingen van de nieuwbouw of uitbreiding van een productielocatie alsook aan het verkrijgen van vergunningen. Dit is een bewuste keuze om de doorlooptijd te verkorten en daarmee sneller onze reserves op orde te brengen. Zo willen we de leveringszekerheid veiligstellen.  

Vanuit duurzaamheid is in 2023 gestart met een nieuw en geïntensiveerd initiatief voor meer energie uit zon. Dit zal in 2024 tot uitrol gaan komen en daarmee zal meer duurzame energie worden opgewekt. Binnen het ICT portfolio is in 2023 onder andere het klantproces en werkplanning gemigreerd naar de nieuwe SAP omgeving. Voor 2024 blijft de implementatie en optimalisatie van SAP belangrijk binnen het ICT-portfolio. Daarnaast is het project rondom fysieke beveiliging van productielocaties naar een nieuwe geïntensiveerde fase gegaan. 

Voor 2024 stuurt Vitens op een verdere groei van zowel de ondergrondse als bovengrondse investeringen. Zo worden meerdere nieuwe transportleidingen in gebruik genomen en diverse productielocaties vernieuwd. In 2024 wordt onder andere zuivering Epe (vervanging), productielocatie Weerselo (vervanging) en extra onthardingsstap Culemborg in gebruik genomen. Verder wordt er doorgewerkt aan onder meer de projecten vervanging naar nieuwbouw Noardburgum, nieuwbouw Luxwoude, vervangen naar nieuwbouw Bremerberg, renovatie Boerhaar, clustering zuivering Lochem en vervanging en uitbreiding Fikkersdries.

Treasury

Vitens heeft ultimo 2023 een leningenportefeuille van € 1.159,7 miljoen (2022: € 1.064,1 miljoen). Bij de gewone bedrijfsuitoefening wordt gebruikgemaakt van renteswaps (financiële instrumenten) om renterisico’s door (grote) mutaties in de rente op de variabele leningenportefeuille te voorkomen. Deze instrumenten worden niet gebruikt voor speculatieve of handelsdoeleinden.

In 2023 heeft Vitens een bedrag van € 79,4 miljoen afgelost op bestaande leningen en is voor € 175 miljoen aan nieuwe leningen aangetrokken. Het negatieve saldo op de rekening-courant-positie is gedaald met € 29,1 miljoen naar € 52,4 miljoen (saldo 2022:€ 23,3 miljoen). Daarnaast is de kortlopende lening van € 25 miljoen afgelost. Het totaal aan rentedragende verplichtingen (liquide middelen, achtergestelde geldleningen, uitstaande leningen en kortlopende rentedragende verplichtingen) is in 2023 gestegen met € 99,8 miljoen naar € 1.212,2 miljoen (2022: € 1.112,4 miljoen).